نام گذاری ترکیبهای معدنی

نامگذاری ترکیبهای دوتائی : ترکیبهای دوتائی موادی هستند که تنها از دو نوع عنصر تشکیل شده اند.

نامگذاری ترکیبهای دوتائی اکسیژن دار

از ترکیب عنصرها با اکسیژن ترکیب دوتائی به نام اکسید تولید می شود.

اکسیدهای فلزی : برای نامگذاری اکسیدهای فلزی، اول نام فلز و سپس کلمه اکسید را می آورند. برای نوشتن فرمول آنها نیز ابتدا از سمت چپ نماد شیمیائی فلز، سپس عنصر اکسیژن را نوشته و ظرفیت فلز را به اکسیژن و ظرفیت اکسیژن را به فلز می دهند.

آلومینیم اکسید       Al2O3

اگر ظرفیتها قابل ساده شدن باشند آنها را ساده می کنند.

منگنز(IV) اکسید        Mn2O4           MnO2

هرگاه از ترکیب فلزی با اکسیژن دو نوع اکسید تولید شود ( فلز بیش دو نوع کاتیون داشته باشد ) برای نامگذاری و متمایز نمودن این گونه ترکیبها بعد از نام فلز، ظرفیت فلز را با عدد رومی داخل پرانتز می نویسند.      

آهن ( II ) اکسید     FeO             آهن ( III ) اکسید         Fe2O3

روش دیگری نیز برای نامیدن این گونه اکسیدها وجود دارد. نام فلز ( یا ریشه فلز ) را به لاتین گفته و برای ظرفیت کوچک پسوند ( او ) و برای ظرفیت بزرگ پسوند ( یک ) می افزایند.

فرو اکسید       FeO              فریک اکسید       Fe2O3

اکسیدهای نافلزی : برای نامگذاری اکسیدهای نافلزی، قبل از نام نافلز تعداد آن و قبل از کلمه اکسید نیز تعداد آن با پیشوند لاتین مشخص می شود.        

گوگرد تری اکسید            SO3                  گوگرد دی اکسید          SO2

نکته : اگر تعداد نافلز یا اکسیژن یک بود استفاده از مونو الزامی نیست.

نکته : در اکسیدهای نمکی، اکسیدهای که از ترکیب دو اکسید یک فلز ( با ظرفیت کوچک و بزرگ ) بدست می آیند، روش نامگذاری استفاده از پیشوندهای لاتین است.

تری آهن تتراکسید  Fe3O4 ( FeO , Fe2O3 )        تری سرب تتراکسید Pb3O4 PbO , PbO2 ) )

پراکسیدها : اکسیدهای گروه اول و دوم جدول تناوبی با اکسیژن خالص به پراکسید تبدیل می شوند.

سدیم پراکسید   Na2O2                    باریم پراکسید   BaO2

فرمول کلی پراکسیدهای گروه اول جدول تناوبی به صورت  M2O2 و گروه دوم جدول تناوبی به صورت  MO2 می باشد.

اکسیدهای که در فرمول شیمیائی آنها دو اتم اکسیژن وجود دارد و فلز در آن چهار ظرفیتی است، دی اکسید نامیده می شوند. ( با پراکسید اشتباه نشوند )

منگنز(IV) اکسید  یا  منگنز دی اکسید  MnO2          سرب(IV ) اکسید  یا  سرب دی اکسید   PbO2

ترکیبهای دوتائی هیدروژن دار

هیدروژن می تواند با فلزها و نافلزها ترکیب شده و تولید ترکیب دوتائی کند. از ترکیب هیدروژن با فلزها موادی به نام هیدرید تولید می شود. برای نامیدن این مواد ابتدا نام فلز و سپس کلمه هیدرید را می آورند.

سدیم هیدرید    NaH                کلسیم هیدرید    CaH2

برای نامگذاری ترکیب هیدروژن با نافلزها ابتدا کلمه هیدروژن و سپس نام آنیونی نافلز ( نافلز با پسوند  ید ) نوشته می شود.

هیدروژن کلرید     HCl           هیدروژن فسفید     PH3

در برخی ترکیبهای دوتائی هیدروژن با نافلز ، نام قدیمی متداول است.

متان    CH4            آمونیاک    NH3           آب    H2O

ترکیبهای دوتائی بدون اکسیژن و هیدروژن

این سری از ترکیبهای دوتائی از ترکیب فلز و نافلز و یا از ترکیب دو نافلز با هم به وجود می آیند. برای نوشتن فرمول شیمیائی و نامگذاری این ترکیبها به صورت زیر عمل می کنیم.

ترکیب فلز و نافلز : در فرمول نویسی در سمت چپ نماد فلز و در سمت راست نماد نافلز را می نویسیم و برای نامگذاری ابتدا نام فلز و سپس نام آنیونی نافلز را می نویسیم.

سدیم کلرید      NaCl           منیزیم نیترید        Mg3N2          سدیم فسفید    Na3P

هر گاه فلز از دو نوع ظرفیت استفاده کند، پس از نوشتن نام فلز ظرفیت آن را با اعداد رومی مشخص می کنیم.    

کروم(II) کلرید       CrCl2                  کروم(III) کلرید        CrcL3

ترکیب دو نافلز : در ترکیب دو نافلز با یکدیگر برای نوشتن فرمول شیمیائی ترکیب نافلز الکترونگاتیوتر در سمت چپ نوشته می شود و برای نامگذاری ابتدا تعداد و نام نافلز الکترونگاتیوتر و سپس تعداد و نام آنیونی نافلز دیگر نوشته می شود.

فسفر تری کلرید     PCl5          ید پنتا فلوئورید    IF7          گوگرد تتراکسید      SF4